در مقاله های قبل  به بررسی دو شاخص میانگین متحرک ساده و میانگین متحرک نمایی پرداختیم.

در این مقاله ابتدا باید به تعریف واژه مومنتوم (Momentum) بپردازیم.

معنای دیگر Momentum، تکانه است. برای روشن‌تر شدن بحث فرض کنید که برفی به شکل بهمن از کوه پایین می‌آید، هر چه که بهمن پایین‌تر بیاید سرعت آن بیشتر  و متوقف‌کردن آن سخت‌تر می‌شود. به عبارتی مومنتوم آن بیشتر شده است.

پس اگر بگویند قیمت ارز دیجیتالی در حال افزایش است و مومنتوم زیادی هم دارد، یعنی اینکه نه تنها رشد زیاد است، بلکه به نظر می‌رسد که با شدت و استحکام بیشتری هم رشد می‌کند و به این سادگی متوقف نخواهد شد. همین مسئله راجع به سقوط قیمت ارزدیجیتال هم وجود دارد.

شاخص MACD یا Moving Average Convergence Divergence یا میانگین متحرک همگرایی و واگرایی، بر همین اساس تعریف می‌شود.

شاخص MACD یک شاخص نوسانی است که به طور گسترده توسط تحلیلگران تکنیکال استفاده می‌شود. این شاخص از نوع نمایان‌کننده روندها(Trend-Following) است که با بکار بردن شاخص میانگین متحرک، مومنتوم یک سهام، ارزدیجیتال و یا هر دارایی قابل معامله دیگر را مشخص می‌کند.

قبل از بررسی دقیق MACD پیشنهاد می‌کنیم که حتما مقالات میانگین متحرک و نمایی را مطالعه نمایید.  

حال فرض کنید که در مورد قیمت یک ارزدیجیتال یا در مورد قیمت طلا یا قیمت در هر بازار رقابتی دیگر، میانگین متحرک نمایی 12 روزه را حساب کرده باشیم و همینطور میانگین متحرک نمایی 26 روزه را هم حساب کرده باشیم. بعد مشاهده کنیم که میانگین متحرک نمایی 12 روزه از میانگین متحرک نمایی 26  کمتر است. چه نتیجه ای می‌گیریم؟

ساده است. سطح عمومی قیمت در دوازده روز اخیر نسبت به بیست و شش روز اخیر پایین‌تر بوده است. حتی اگر مشخصاً در دو یا سه روز اخیر، روند آن افزایشی بوده باشد و در ظاهر به ما این حس را بدهد که اوضاع خیلی هم بد نیست.

تعریف زیر که یکی از رایج‌ترین شکل‌های تعریف MACD است.

MACD = EMA12 – EMA26

اگر MACD مثبت باشد، یعنی اینکه در کوتاه مدت (دوازده روز اخیر) به نسبت میان مدت (بیست و شش روز اخیر) اوضاع بهتر بوده و قیمت این ارز رو به رشد بوده است.

 حالا اگر خود MACD علاوه بر مثبت بودن، روند افزایشی هم داشته باشد یعنی اینکه مومنتوم هم به وجود آمده و نه تنها اوضاع مثبت است، بلکه این روند مثبت رو به شتاب گرفتن هم هست.

برای دقیق شدن MACD، وقتی MACD را حساب می‌کنند، میانگین متحرک نمایی خود MACD را هم در یک بازه زمانی کوتاه‌تر حساب می‌کنند(بازه زمانی 9 دوره ای)، به این کار محاسبه خط سینگال می‌گویند:

MACD12,26 = EMA12 – EMA26

(Signal = EMA(MACD12,26

برای اینکه بهتر متوجه شوید به شکل زیر نگاه کنید:

1-    خط MACD که از تفاضل میانگین متحرک نمایی 12 روزه با میانگین متحرک 26 روزه بدست می‌آید. این خط نشان‌دهنده مومنتومی است که در بالا ذکر کردیم.

2-    خط Signal نیز در بالا ذکر شده است، این خط از میانگین متحرک غالبا 9 دوره ای(روزه) بر روی MACD ایجاد می‌شود. آنالیزهای وابسته ی این خط با خط MACD می‌تواند نشان‌دهنده ی پتانسیل بازگشت باشد و یا نقاط خروج و ورود را مشخص کند که در ادامه باهم بررسی می‌کنیم.

3-    هیستوگرام که از طریق تفاضل بین خط MACD و Signal به دست می‌آید.

تنظیمات MACD

همانطور که در بالا ذکر شد، تنظیمات پیشفرض در این خط عبارت اند از MACD(12,26,9)، با این وجود بسیاری از تحلیلگران دوره ها را تغییر می‌دهند تا به شاخص حساس‌تری دست یابند. برای مثال (MACD(5,35,5 یکی از این شاخص ها است که برای بازارهای سنتی مالی استفاده می‌شود و دارایی بازه زمانی گسترده‌تری مانند هفته و ماه هستند.

این نکته را توجه کنید که در بازارهایی مثل کریپتوکارنسی که نوسانات بسیار زیاد است، افزایش حساسیت شاخص MACD ریسکی است و باعث می‌شود تا سیگنال‌های غلط به ما بدهند و با اطلاعات غلط ما را گمراه کند.

چگونه نمودار MACD را بخوانیم؟

همانطور که از اسم شاخص مشخص است، این شاخص ارتباط بین دو خط را نشان می‌دهد که در بالا به آن اشاره شده‌است. وقتی که این دو خط از یکدیگر فاصله می‌گیرند به آن واگرایی یا Divergent می‌گویند و در صورتی که به یکدیگر نزدیک شوند به آن همگرایی یا Convergent می‌گویند.

سیگنال مرتبطی که این خط به ما می‌دهد زمانی رخ می‌دهد که این خط از خط اصلی(خط صفر) بالاتر باشد و یا پایین‌تر و یا به شکلی دیگر می‌توان گفت که مثبت یا منفی باشد.

همچنین تقاطع خط MACD با خط Signal نیز نشان‌دهنده حالت بازگشت بازار یا نقاط ورود و خروج است که در ادامه هر یک از آن ها را توضیح می‌دهیم.

این نکته را توجه داشته باشید که برخورد خط MACD با خط صفر یا خط Signal همیشه سیگنال های درستی را به ما نمی‌دهند، مخصوصا در بازارهایی چون کریپتوکارنسی که دارای نوسانات بسیار زیادی است. پس در نتیجه برای تحلیل‌های خود به طور خاص به این شاخص اتکا نکنید.

تقاطع با خط اصلی یا همان صفر

برخورد خط MACD با سایر خط اصلی ممکن است از حرکت منفی به مثبت این خط یا از حرکت مثبت به منفی اتفاق بیفتد. اگر MACD در ناحیه مثبت باشد، نشان دهنده ی یک مومنتوم قوی برای رشد است و اگر در قسمت منفی باشد، نشان‌دهنده یک مومنتوم قوی برای کاهش قیمت است.

تقاطع با خط سیگنال

وقتی که خط MACD از بالای خط سیگنال عبور می‌کند، معامله‌گران این عبور را به معنی فرصتی برای خرید می‌دادند و در طرفی دیگر درصورت عبور از پایین آن، نشان دهنده فرصتی برای خروج و یا فروش است.

درحالی که برخورد با خط سیگنال می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد ولی گاهی اوقات نمی‌توان به آن اتکا کرد. برای مثال توجه کنید که اگر خط MACD بالای خط سیگنال باشد ولی هنوز در زیر خط اصلی (منفی) قرارداشته باشد، نشان‌دهنده این است که هنوز بازار خرسی است و بهتر است هنوز ورود نکنید. برعکس آن نیز صادق است، یعنی اینکه خط MACD پایین خط سیگنال است ولی همچنان در ناحیه مثبت قرار دارد و بهتر است که برای فروش دست نگه داریم.

واگرایی خط MACD و قیمت

گاهی اوقات ممکن است نمودار قیمتی با نمودار MACD به ما سیگنال های ارزشمندی را بدهند.

برای مثال، اگر نمودار قیمتی بیشترین قیمت دوره ی خود را بزند ولی نمودار MACD از بیشترین مقدار آن دوره، سقف کمتری را بزند(در نگاه کلی نزولی باشد) یا به اصطلاح آن Lower High را بزند، نشان از این است که باوجود رشد قیمتی نمی‌توان انتظار بازار رو به رشد را داشت، چراکه فشار خرید مانند قبل نیست و در حال کاهش است. واگرایی ای که مطرح شد غالبا به معنی فرصت فروش شناخته می‌شود و سیگنال فروش می‌دهد.

تمام تحلیل های بالا برای برعکس آن نیز صادق است، یعنی زمانی که قیمت در حال کاهش است ولی MACD در حال زدن بیشترین مقدار خود در دوره ی مورد بررسی است و این نشان‌دهنده موقعیت ورود به بازار است.

حرف پایانی

وفتی که در فضای تحلیل تکنیکال صحبت می‌کنیم، شاخص MACD یکی از مورد استفاده ترین ابزارهای موجود است  و نه فقط برای اینکه استفاده از آن بسیار راحت است، بلکه برای تشخیص تمایلات بازار و مومنتوم بسیار مفید و کارا عمل می‌کند.

قبلا هم در بالا ذکر شده‌است که بهتر است این شاخص را به همراه شاخص های دیگری مانند RSI و ... استفاده کنید که در آینده در رابطه با آن ها بیشتر بحث خواهیم کرد.